Những loài chim biển phụ thuộc nguồn thức ăn từ biển cũng đang ngày càng bị đe dọa do ô nhiễm rác thải nhựa biển đang có chiều hướng gia tăng trên toàn thế giới. Chim biển có thể xem là một chỉ số tuyệt vời cho việc đánh giá sức khỏe hệ sinh thái biển và hải đảo. Chỗ nào lượng chim biển nhiều và đa dạng thì chỗ đó mới có môi trường sinh thái biển tốt được.

Rác thải nhựa đã và đang dần tích tụ trong môi trường biển và đại dương từ những năm 1960, đến mức chúng ta có những núi nhựa khổng lồ trôi nổi trong đại dương và các chất thải nhựa khác đang trôi dạt trên những bãi biển sạch đẹp trên thế giới. Ước tính có khoảng 580,000 mảnh nhựa có kích thước khác nhau trên mỗi km2, với hơn 8 triệu tấn rác thải nhựa đi vào các đại dương mỗi năm.

Có lẽ rất nhiều người trong số chúng ta đã một đôi lần nhìn thấy trên mạng xã hội hình ảnh xác chú chim hải âu chết với đầy chất thải nhựa ở trong dạ dày của chúng. Phần lớn trong dạ dày của những con chim chết do rác thải nhựa có chứa các túi nhựa, nắp chai, bật lửa, đồ chơi bằng nhựa, sợi tổng hợp từ quần áo và các hạt vi nhựa,.... Đó là những cái chết mà không ai muốn nhìn thấy.

Ảnh hưởng của nhựa đến các loài chim biển

Các loài cá biển, động vật có vú ở biển và chim biển đang bị thương và chết vì ô nhiễm rác thải nhựa, khoảng 700 loài có thể bị tuyệt chủng vì ô nhiễm nhựa đại dương. Các ước tính hiện tại cho thấy ít nhất 267 loài trên toàn thế giới đã bị ảnh hưởng, bao gồm 84% các loài rùa biển, 44% của tất cả các loài chim biển và 43% của tất cả các loài động vật có vú biển và có lẽ con số còn nhiều hơn nữa [1]. Chúng chết chủ yếu do ăn phải nhựa, chết đói, nghẹt thở, nhiễm trùng, chết đuối hay bị vướng víu.

Người ta ước tính rằng hơn 90% số lượng chim biển có chứa những mảnh nhựa trong bụng của chúng. Những con chim biển kiếm ăn từ bề mặt đại dương có khả năng ăn các loại mảnh nhựa trôi nổi trên biển, sau đó chúng sẽ mớm cho các con chim non ăn. Một nghiên cứu cho thấy 98% các loài chim con được lấy mẫu có chứa nhựa và số lượng nhựa được ăn vào đang tăng lên theo thời gian.

Các nhà khoa học đã theo dõi sự ăn vào rác thải nhựa của chim biển trong nhiều thập kỷ qua. Năm 1960, nhựa được tìm thấy trong dạ dày của các loài chim là dưới 5%, nhưng đến năm 1980, nó đã nhảy vọt lên đến 80% [3]. Các nhà khoa học cũng dự đoán rằng vào năm 2050, 99% các loài chim biển trên thế giới sẽ vô tình ăn phải rác thải nhựa, trừ khi chúng ta có những hành động để làm sạch biển và đại dương. Nghiên cứu của Michelle Paleczny và các cộng sự cho thấy số lượng các loài chim biển trên toàn thế giới đã giảm đến 69.7% trong thời gian từ 1950 - 2010 [4]. 

Các nhà nghiên cứu, bao gồm các nhà khoa học đến từ trường North Highland và viện nghiên cứu môi trường UHI ở Thurso, đã điều tra 34 loài. Họ tìm thấy 74% trong số đó đã ăn rác thải nhựa. Nghiên cứu chủ yếu liên quan đến các loài chim biển sống ở các vùng Bắc Âu, Nga, Scandinavia, Greenland, Svalbard, Faroes và Iceland. Các loài có mức độ ăn rác thải nhựa cao nhất bao gồm hải âu fulmar phía bắc, hải âu cổ rụt và mòng biển cá trích châu âu [5].

Nhiều chim biển có lượng nhựa đáng ngạc nhiên trong ruột của chúng. Một nhóm khoa học làm việc trên các hòn đảo ngoài khơi Australia đã tìm thấy những con chim có lượng nhựa trong dạ dày chiếm đến 8% trọng lượng cơ thể của chúng [6]. Các thành viên của nhóm nghiên cứu cũng đã tìm thấy gần 200 mảnh nhựa trong một con chim biển. Bạn hãy tưởng tượng một người nặng 62 kg có gần 5 kg nhựa trong đường tiêu hóa thì sẽ như thế nào? Và sau đó suy nghĩ xem thêm về khối lượng nhựa đó sẽ lớn đến mức nào với điều kiện là nhiều loại nhựa được thiết kế càng nhẹ càng tốt.

Các loài chim biển to lớn có thể nhầm lẫn những khối nhựa có kích thước lớn thành thức ăn của chúng. Nhiều loài chim hải âu khi trưởng thành có thể nặng tới 10 kg thường ăn những mảnh vụn nhựa lớn như nắp chai, bật lửa, túi nhựa... Nhưng những loài chim biển có kích thước nhỏ hơn nhiều, cũng nhầm lẫn giữa các mảnh nhựa nhỏ và các hạt vi nhựa thành thức ăn của chúng. Nhiều con chim có kích thước rất nhỏ khi giải phẫu xác chết đã phát hiện ra rất nhiều hạt nhựa ở trong bụng của chúng.

Không phải loài chim nào cũng nhầm lẫn nhựa thành thức ăn của chúng. Một nghiên cứu kéo dài 13 năm đã phát hiện ra rằng có một số hải âu cổ rụt ở Australia dường như nhận biết tốt hơn những loài khác trong việc tránh mớm cho các con chim non ăn rác thải nhựa [8]. Có thể các loài này biết lặn biển để tìm thức ăn và thức ăn dưới sâu thì ít nhựa hơn trên các bề mặt biển.

Một số loài đã tuyệt chủng do thảm họa thiên tai, một số loài chim biển đang có nguy cơ giảm về số lượng và chất lượng môi trường sống do rác thải nhựa trên biển. Vì vậy chúng ta hãy cùng nhau chung sức bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn sống cho các loài sinh vật đó cũng chính là bảo vệ môi trường sống của chúng ta.

Những gì chúng ta có thể làm để cứu lấy biển và các sinh vật biển ngay lúc này là:

- Giảm sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần;

- Tái sử dụng và tái chế những gì chúng ta có thể;

- Mua túi chuyên dụng có thể tái sử dụng để cắt giảm việc sử dụng túi nhựa;

- Thông tin cho những người thân, bạn bè,... về sự nguy hiểm của rác thải nhựa trên biển;

- Nhặt rác và bỏ rác đúng chỗ;

- Tình nguyện làm sạch biển, bãi biển và sông hồ khi có cơ hội;

- Nhắc nhở những người khác không thả bóng bay vào bầu khí quyển.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.azocleantech.com/article.aspx?ArticleID=729

2.https://whatzviral.com/you-will-want-to-recycle-everything-after-seeing-these-photos/

3. https://news.nationalgeographic.com/2015/09/15092-plastic-seabirds-albatross-australia/

4. Paleczny, M., Hammill, E., Karpouzi, V., & Pauly, D. (2015). Population trend of the world’s monitored seabirds, 1950-2010. PLoS One, 10(6), e0129342.

5. https://www.bbc.com/news/uk-scotland-highlands-islands-41333125

6. https://www.iflscience.com/plants-and-animals/seabirds-are-eating-plastic-litter-our-oceans-not-only-where-you-d-expect/

7. https://www.1millionwomen.com.au/blog/oceans-are-full-plastic-why-do-seabirds-eat-it/

8. http://www.nhm.ac.uk/discover/news/2018/june/why-are-some-seabirds-better-at-avoiding-eating-plastic.html