Có dịp tới thăm , làm việc với quân và dân ở Trường Sa, trong  đó có  các đảo Trường Sa, Song Tử Tây, Đá Nam, Nam Yết, Sinh Tồn Đông, Len Đao, Tiên Nữ, Núi Le A, Đá Lát, Đá Thị, Đá Đông C…, cho dù ở đâu, đảo chìm hay đảo nổi, dẫu còn nhiều khó khăn do ở xa đất liền nhưng chúng tôi đều cảm nhận được sự đổi thay to lớn và đặc biệt là niềm tin, tình yêu biển đảo, tình cảm quân - dân nơi đảo xa.

Màu xanh trên các đảo tiền tiêu
    
Giữa biển trời mông mênh, màu xanh trên các đảo Nam Yết, Song Tử Tây, Trường Sa lớn…đem lại một cảm giác thật yên bình và làm dịu hẳn đi cái nắng, nóng gay gắt như đổ lửa của mùa hè. Đặc biệt, cảnh quan môi trường ở các đảo này khá "bắt mắt", với hệ thống cây xanh được phủ gần kín đảo, đáp ứng được tiêu chí "xanh, sạch, đẹp" của đảo tiền tiêu.

Ngoại trừ các đảo chìm không có điều kiện thuận lợi để trồng cây xanh tạo bóng mát, cây trồng chính trên một số đảo lớn ở Trường Sa là các loại cây bàng vuông, phi lao, mù u, bão táp, trong đó nhiều nhất là phong ba- loài cây biểu tượng cho sức sống mãnh liệt trước phong ba bão táp, sụ khắc nghiệt của khí hậu biển đảo. Độc đáo hơn nữa là đảo Nam Yết còn được gọi là “Đảo Dừa” , vì ở đây có tới gần 500 cây dừa mang từ đất liển ra được trồng thẳng hàng, thẳng lối hoặc trồng xen với các loại cây khác, trong đó nhiều cây đã cho quả, với chất lượng nước dừa cũng ngon không kém dừa trồng trong đất liền. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả đối với những người lính đảo, đó là màu xanh của cây cối không chỉ là thước đo cho ý chí, nghị lực, tình yêu thiên nhiên của cán bộ, chiến sỹ mà còn là hình bóng của đất liền luôn hiện hữu ở nơi đảo xa.

Sống xa đất liền, thực phẩm, nhất là rau xanh được coi là “của hiếm” trên đảo, nhất là tại các đảo chìm. Để khắc phục khó khăn, thiếu thốn này, cán bộ, chiến sỹ trên các đảo ngoài nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu còn tích cực tham gia phong trào “xanh hóa” vườn rau đơn vị. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, “cái khó ló cải khôn”, từng khoảng trồng, từng hộp xốp, từng nắm đất đã được những người linh đảo tận dụng để trồng trong “nhà lưới” các loại rau muống, rau dền, cải xanh, bí đỏ, rau thơm, đu đủ…Nhờ vậy, nhu cầu về rau xanh đã phần nào được khắc phục,đời sống của cán bộ, chiến sỹ trên các đảo ngày càng được cải thiện, nâng cao.
                               
Điểm tựa cho ngư dân khi đánh bắt xa bờ
    
Ấn tượng đầu tiên khi đến với các đảo ở Trường Sa là tình cảm của những người lính đảo. Vượt qua những khó khăn về điều kiện thời tiết, sống xa đất liền, cán bộ, chiến sỹ trên các đảo ở Trường Sa vẫn tràn đầy sự lạc quan, yêu đời, đặc biệt là tình yêu đối với biển đảo và quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Theo báo cáo của Chỉ huy trưởng kiêm Chủ tịch UBND các xã Song Tử Tây, Nam Yết, thị trấn Trường Sa, cùng với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quân và dân trên đảo đã đoàn kết, nỗ lực xây dựng đảo ngày một vững mạnh. Con em của các hộ dân trên đảo được học tập trong ngôi trường khang trang. Các trạm y tế được  trang bị nhiều thiết bị y tế hiện đại, đảm nhận và thực hiện tốt vai trò chăm sóc sức khỏe ban đầu cho quân, dân trên đảo cũng như kịp thời chăm sóc, cứu chữa cho ngư dân khi găp nạn.
Tuy ở xa đất liền nhưng nhiều Trạm y tế ở Trường Sa thực hiện khá tốt việc chăm sóc sức khỏe quân, dân trên đảo cũng như kịp thời cứu chữa cho ngư dân khi găp nạn.

Chỉ tính riêng từ năm 2017 trở lại đây, âu tàu tại các đảo Song Tử Tây, Nam Yết, Trường Sa lớn đã đón hàng nghin tàu cá của ngư dân vào tránh trú bão và được đảo giúp đỡ về nước ngọt, xăng dầu, cấp thuốc, chăm sóc sức khỏe miễn phí…. Công tác cứu hộ, cứu nạn, hướng dẫn, giúp đỡ ngư dân cũng được cán bộ, chiến sỹ tại các đảo thuộc quần đảo Trường Sa, trong đó có đảo Đá Nam, Sinh Tồn Đông, Len Đao, Tiên Nữ, Núi Le A, Đá Lát, Đá Thị…thực hiện tốt, tạo được ấn tượng đẹp với nhân dân và thực sự trở thành điểm tựa cho ngư dân khi  vươn khơi đánh bắt xa bờ. 
              
Tiếng trẻ đọc bài và tiếng chuông chùa ngân vang nơi đảo xa
    
Đến thăm các lớp học tại thị trấn Trường Sa, xã Song Tử Tây, Nam Yết…, chúng tôi thật sự vui mừng và cảm thấy ấm cúng khi giữa biển khơi xa vẫn vang lên tiếng con trẻ học bài. Con em của các hộ dân trên đảo giờ đây đều được học tập, vui chơi trong những ngôi trường khang trang, tiện nghi học tập đầy đủ. Điểu đặc biệt ở các trường học tại các đảo này là do số học sinh ít và có nhiều độ tuổi khác nhau nên lớp học đều là lớp ghép từ lớp 1 đến lớp 5. 

Điều đáng mừng, tuy là lớp ghép nhưng tất cả chương trình dạy và học của thầy và trò vẫn đảm bảo theo đúng quy định của ngành giáo dục. Nhờ vậy, chất lượng dạy và học ở các trường, lớp ghép này luôn được đảm bảo, giúp các em khi trở lại đất liền để học tiếp lên bậc Trung học cơ sở dễ dàng hòa nhập, bắt kịp với nền tảng kiến thức chung với các bạn cùng trang lứa ở đất liền. Trong tương lai không xa, các em chính là những chủ nhân tiếp bước cha anh gìn giữ và xây dựng Trường Sa ngày một giàu đẹp.
    
Đến với Trường Sa, nhiều người cũng không khỏi ngỡ ngàng, xúc động khi được đến thăm, thắp hương tại chùa Trường Sa lớn, chùa Song Tử Tây, chùa Nam Huyền (xã đảo Nam Yết)... Đây là những cơ sở thờ tự, phục vụ nhu cầu tâm linh của người dân trên đảo và ngư dân đánh bắt xa bở. Các ngôi chùa được xây dựng trong một khuôn viên đẹp, hài hòa, quanh năm đón gió biển.

Giữa khung cảnh biển trời bao la, tiếng chuông chùa ngân vang tạo sự gần gũi, thân thương như rút ngắn hơn khoảng cách giữa biển đảo với đất liền. Và cao hơn cả đó chính là sự khảng định chủ quyền biển đảo thiêng liêng và ước nguyện về một sự bình yên, hòa bình của người dân Đất Việt.