Tầm quan trọng của công tác quản lý tần số và sự ra đời của Luật Tần số

Từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, thông tin vô tuyến điện trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng đã có sự phát triển rất mạnh mẽ. Việc thông tin di động được triển khai rộng rãi trên thế giới và bắt đầu đưa vào sử dụng ở Việt Nam đã đặt ra nhiều vấn đề mới về quản lý tần số vô tuyến điện. Đánh giá tầm quan trọng của công tác quản lý tần số và thông tin vô tuyến điện, từ năm 1997, Chính phủ đã ban hành hàng loạt các Nghị định như: Nghị định số 109/1997/NĐ-CP ngày 12/11/1997 về bưu chính viễn thông và Nghị định số 79/1997/NĐ-CP ngày 19/6/1997 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước về bưu chính, viễn thông và tần số vô tuyến điện; Nghị định số 24/2004/NĐ-CP ngày 14/01/2004 quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh bưu chính, viễn thông về tần số vô tuyến điện; Nghị định số 142/2004/NĐ-CP ngày 08/7/2004 qui định xử phạt vi phạm hành chính về bưu chính, viễn thông và tần số vô tuyến điện... cùng với hàng loạt các văn bản quy phạm pháp luật khác do Bộ TT&TT ban hành đã tạo hành lang pháp lý quan trọng để thực hiện và nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực tần số vô tuyến điện, từng bước nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, khi ra nhập Tổ chức thương mại thế giới - WTO, các yêu cầu về minh bạch hóa các chính sách quản lý, cấp phép tài nguyên tần số vô tuyến điện; quy định rõ trách nhiệm và mối quan hệ pháp lý giữa các đối tượng chịu sự quản lý của nhau, cũng như yêu cầu xác định về trách nhiệm phối hợp tần số quốc tế với doanh nghiệp viễn thông về bảo vệ chủ quyền Việt Nam đã được đặt ra thì các văn bản, nghị định trước đó quy định về tần số đã không còn được đảm bảo tính chặt chẽ. Vì vậy, sự ra đời của Luật Tần số Vô tuyến điện là cần thiết để đáp ứng yêu cầu thực tế.

Thực hiện Nghị quyết số 27/2008/QH12 ngày 15/11/2008 của Quốc hội khoá XII, kỳ họp thứ 4 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2009, Chính phủ đã tổ chức, chỉ đạo việc xây dựng và trình Quốc hội dự án Luật Tần số Vô tuyến điện. Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến tại hai kỳ họp và đã nhất trí thông qua Luật Tần số Vô tuyến điện. Ngày 17/12/2009, Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố Lệnh số 19/2009/L-CTN ngày 04/12/2009 của Chủ tịch nước về Luật Tần số Vô tuyến điện. Luật Tần số Vô tuyến điện có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2010. Các quy định về tần số vô tuyến điện của Pháp lệnh bưu chính, viễn thông số 43/2002/PL-UBTVQH10 hết hiệu lực kể từ ngày Luật Tần số Vô tuyến điện có hiệu lực.

Luật Tần số Vô tuyến điện được ban hành thể hiện những tư duy mới về quản lý tần số, tạo hành lang cho sự phát triển mạnh mẽ của thông tin vô tuyến điện và phát thanh truyền hình. Nhiều nội dung quan trọng như phân bổ băng tần cho an ninh quốc phòng, cấp phép băng tần, quản lý tương thích điện từ được quy định, phản ánh yêu cầu quản lý tần số sâu rộng hơn và yêu cầu cải cách thủ tục hành chính trong quản lý tần số để thúc đẩy mạnh mẽ hơn các ứng dụng của tần số vô tuyến điện.

Kết quả thi hành Luật Tần số Vô tuyến điện

Trong 5 năm thi hành, Luật Tần số Vô tuyến điện đã góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển của các dịch vụ viễn thông, các ứng dụng sóng vô tuyến điện trong mọi mặt của đời sống xã hội. Đặc biêt, đây là một trong những Luật xây dựng theo hướng quy định tương đối cụ thể, rất nhiều điều khoản quy định trong Luật có thể áp dụng trực tiếp trong thực tiễn mà không cần Nghị định hướng dẫn hoặc phải chờ Thông tư hướng dẫn. Tuy vậy, ngay sau khi Luật có hiệu lực thi hành, Bộ TT&TT đã kịp thời ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện về cấp phép sử dụng tần số. Chính vì vậy, từ khi có hiệu lực đến nay Luật đã thực sự đi vào cuộc sống, trong đó phải kể đến những chủ trương lớn về cải cách thủ tục hành chính trong cấp phép đã tác động ngay đến đối tượng sử dụng tần số.

Để triển khai thực hiện Luật, trong năm năm qua, Bộ TT&TT đã chủ động quyết liệt chỉ đạo việc xây dựng các văn bản ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Các văn bản quy định về hoạt động đấu giá, chuyển nhượng, thi tuyển quyền sử dụng tần số vô tuyến điện tại Việt Nam góp phần làm thị trường viễn thông trở nên minh bạch, lành mạnh có tính cạnh tranh thực sự. Ngoài ra, trong 5 năm qua, Bộ TT&TT đã phối hợp với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông thực hiện nhiều cuộc phối hợp tần số với các nước có chung đường biên giới như Lào, Campuchia, Trung Quốc về thông tin di động, về tần số phát thanh truyền hình, góp phần đảm bảo sự thông suốt về thông tin khu vực biên giới.

Bên cạnh đó, các chính sách quy hoạch tần số của Luật Tần số Vô tuyến điện đã có tác dụng thúc đẩy mạnh mẽ các loại hình thông tin vô tuyến trong những năm qua, trong đó nổi bật là sự phát triển của thông tin di động và phát thanh truyền hình, mở đường và thúc đẩy sự phát triển của băng thông di động, internet tốc độ cao, tạo tiền đề cho sự phát triển xã hội thông tin, Chính phủ điện tử. Đồng thời cho phép quản lý có hiệu quả các dịch vụ thông tin vô tuyến, là yếu tố quan trọng để ngành TT&TT đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế Việt Nam trong 5 năm qua và trong tương lai.

Trong thời gian thực hiện, Luật Tần số Vô tuyến điện và các văn bản hướng dẫn thi hành được triển khai nghiêm túc, đạt được những kết quả rất cơ bản. Điều này không những góp phần phát huy hiệu lực áp dụng Luật mà còn nâng cao hiệu quả trong quản lý nhà nước về tần số vô tuyến điện. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc áp dụng Luật năm 2009 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã phát sinh một số bất cập như đã phân tích tại phần trên, cần được nghiên cứu, hoàn chỉnh./.

Thu Hương