Ngày 14/10, tại TPHCM, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức tọa đàm cải cách trong lĩnh vực thuế-hải quan với chủ đề “Cảm nhận của doanh nghiệp (DN), hợp tác xã đối với việc thực hiện Nghị quyết 19/NQ-CP”.

Ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho biết, thời gian qua, VCCI đã phối hợp với 5 đơn vị gồm Bộ Tài chính, Liên minh HTX Việt Nam, Hội doanh nhân trẻ Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức khảo sát sự hài lòng của DN đối với việc thực hiện thủ tục hành chính thuế.

Quy định thuế vẫn còn nhiều vướng mắc

Kết quả khảo sát cho thấy, sự phục vụ của công chức thuế, liên quan đến tác phong làm việc trên cả nước chưa được cao, có một số nơi bị đánh giá tương đối thấp. Ví dụ như chỉ tiêu cán bộ, thuế hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu, một số nơi chỉ có 20% DN đồng ý với nhận định này, riêng TPHCM tỷ lệ này là khoảng 29%.

Chỉ tiêu cán bộ thuế tuân thủ đúng quy trình giải quyết, có một số nơi được đánh giá là tốt, và có khoảng 80% DN đồng ý với nhận định đó. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều Cục thuế địa phương bị DN đánh giá chưa tốt trong chỉ tiêu này. Về chỉ tiêu, cán bộ thuế am hiểu chuyên môn trong khâu kê khai, quyết toán thuế, 41% DN tại TPHCM đồng ý với nhận định này.

Qua quá trình khảo sát, DN cũng phản ánh một số vướng mắc trong việc thực hiện thủ tục hành chính thuế như: Việc xác định chi phí hợp lý để khấu trừ khi tính thuế thu nhập DN chưa phù hợp với yêu cầu tồn tại và cạnh tranh của DN. Thủ tục hành chính (TTHC) giữa các cơ quan Nhà nước liên quan đến DN chưa được liên thông một cách hiệu quả. Dữ liệu giữa cục thuế, chi cục thuế và sở kế hoạch đầu tư còn chưa đồng bộ nên DN phải làm nhiều tờ khai, cung cấp cùng loại thông tin cho nhiều cơ quan Nhà nước khác nhau trong khi có thể kế thừa lẫn nhau…

Cũng theo khảo sát trên, 1.000 DN nộp thuế thu nhập DN lớn nhất Việt Nam năm 2015 (V1.000) cho rằng, quy định pháp luật, chính sách thuế vẫn là vướng mắc lớn nhất của DN. Trong năm 2014, 33% DN vẫn gặp phải vướng mắc quanh các quy định pháp luật, chính sách thuế, trong khi 16% vướng mắc với biểu mẫu rườm rà hay thay đổi; 13% không hài lòng với thủ tục hành chính phức tạp; 12% vướng mắc quá trình thanh tra, kiểm tra và vướng mắc các vấn đề liên quan đến kê khai thuế qua mạng (11%).

“Cải cách năng lực” cán bộ thi hành

Ông Nguyễn Văn Bé Chủ tịch Hiệp hội DN các Khu công nghiệp TPHCM (HBA) cho rằng, thời gian qua Chính phủ rất quan tâm đẩy mạnh cải cách TTHC, xem đây là vấn đề rất nóng nhưng xuống đến các cục thuế, hải quan các địa phương thì giảm dần và đến người trực tiếp làm thủ tục thì vẫn còn một số người lãnh cảm.

Ông Bé cho rằng, thắng lợi lớn nhất của cải cách TTHC là việc áp dụng thông quan điện tử, kê khai thuế qua mạng để giảm bớt tiêu cực. Tuy nhiên, thủ tục thuế, hải quan liên tục thay đổi chưa kể là có thủ tục chồng chéo, có những thủ tục khi xuống đến cấp dưới lại có những cách hiểu khác nhau, người trực tiếp thực hiện thì lại áp dụng, vận dụng sai, hoặc cố tình gây nhũng nhiễu cho DN.

Dẫn chứng cụ thể, ông Bé cho biết, vừa qua, HBA có làm khảo sát với 62 DN tại các KCX-KCN TPHCM thì có tới 55 DN cho biết, nhờ cải cách TTHC mà thủ tục thông quan được nhanh hơn, 38 DN cho biết thời gian giảm được một nửa. Tuy nhiên, khi được hỏi về thủ tục kiểm tra hải quan sau thông quan, 22/62 DN cho biết, nhân viên hải quan không chấp nhận giải thích chính đáng của DN. 21/62 DN cho biết, nhân viên hải quan thường đưa ra các mức phạt tối đa nhằm bắt các DN phải chi riêng để giảm tiền phạt thực tế xuống.

Ông Trần Đức Thịnh, Phó Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và quản lý TPHCM cho rằng để cải cách toàn diện thuế, hải quan cần phải cách cách toàn diện trên 3 lĩnh vực, gồm lương công chức, thủ tục hành chính thuế, hải quan cần phải minh bạch, rõ ràng và nâng cao trình độ, năng lực phẩm chất của người ban hàng chế độ chính sách thuế, hải quan vào thực tiễn, người cán bộ thuế hải quan, những người trực tiếp làm việc với DN. 

Trong khi đó, để các thủ  tục hành chính thuế, ngày càng được minh bạch, thuận lợi cho DN, cũng theo kết quả khảo sát của Vietnam Report với 1.000 DN nộp thuế thu nhập DN lớn nhất Việt Nam năm 2015, thì nhiều DN bày tỏ mong muốn được tham gia vào quá trình soạn thảo, sửa chữa, bổ sung các văn bản pháp luật về thuế.

Lê Anh