Tuy nhiên, kết quả này chủ yếu do việc “tin học hóa” các văn bản giấy chứ chưa thực sự rút gọn các thủ tục.
Câu chuyện từ Cục Chăn nuôi
Trong rà soát tổng thể việc thực hiện cơ chế một cửa quốc gia (NSW) lĩnh vực nông nghiệp tại Bộ NN&PTNT, Cục Chăn nuôi được đánh giá là đơn vị có cách thức triển khai khá chủ động, sáng tạo.
Với thủ tục “Đăng ký kiểm tra xác nhận chất lượng thức ăn chăn nuôi nhập khẩu” bắt đầu thí điểm từ tháng 9/2015, đến nay Cục đã tiếp nhận trên 27.000 hồ sơ, trong số đó giải quyết tới 99% số hồ sơ qua Cổng Thông tin một cửa quốc gia.
Ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết thực hiện NSW đã giúp giảm 50% lượng công việc đăng ký hồ sơ so với trước do DN không mất thời gian gửi, nhận kết quả qua đường bưu điện hoặc phải cử cán bộ trực tiếp đến các cơ quan kiểm tra.
“Khi chưa thực hiện điện tử, mỗi lần DN đăng ký một bộ hồ sơ kiểm tra xác nhận chất lượng thức ăn chăn nuôi nhập khẩu tối thiểu mất khoảng 20.000 đồng chi phí chuyển phát nhanh (1 lượt đi và 1 lượt về). Ngoài ra, DN còn mất thêm chi phí về giấy tờ, mực in, nhân công… cho hoạt động này. Nhờ NSW, thời gian qua riêng tổng số chi phí chuyển phát nhanh, các DN đã tiết kiệm ước tính lên tới 400 triệu đồng”, ông Vân nói.
Chia sẻ kinh nghiệm vì sao Cục Chăn nuôi có thể triển khai NSW khá suôn sẻ trong khi không ít đơn vị khác vẫn gặp nhiều trục trặc, khó khăn, nhất là trong giai đoạn đầu triển khai, ông Vân cho hay mấu chốt là nhất là phải làm tốt khâu tập huấn bởi việc triển khai liên quan tới hàng trăm cán bộ, DN.
Ông Vân cho biết thêm, Bộ NN&PTNT chỉ giao Cục Chăn nuôi tổ chức hai lớp tập huấn nhưng Cục chủ động tổ chức đến 6, 7 lớp và yêu cầu đối tượng tập huấn phải là những người trực tiếp ngồi máy làm. Đặc biệt, ở giai đoạn đầu khi đường truyền còn hạn chế, hay tắc nghẽn, Cục đã chủ động đề xuất để xây dựng một đường truyền riêng phục vụ cho việc áp dụng NSW.
Không riêng Cục Chăn nuôi, kể từ tháng 6/2015 đến nay, Bộ NN&PTNT đã cơ bản hoàn thành kết nối và chính thức đưa vào sử dụng, hoạt động hiệu quả 9/9 thủ tục hành chính thí điểm thực hiện tại 7 đơn vị thuộc Bộ gồm 5 cục (Chăn nuôi, Thú y, Bảo vệ thực vật, Trồng trọt, Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản) và 2 Tổng cục (Thủy sản và Lâm nghiệp) trên hệ thống Cổng Thông tin một cửa quốc gia.
Tuy nhiên, theo nhìn nhận của ông Phạm Duyên Phương, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan), trong giai đoạn vừa qua, Bộ NN&PTNT thực chất mới chỉ tập trung “tin học hóa” các thủ tục hành chính chứ chưa đi vào bản chất vấn đề, hướng tới cải cách đơn giản thủ tục, hài hòa thủ tục theo các thông lệ quốc tế. Điều đó được thể hiện qua việc, quy trình thủ tục không thay đổi, yêu cầu hồ sơ, các bước triển khai thủ tục hành chính dường như vẫn như trước. Thay đổi chủ yếu ở khâu khai báo ban đầu và trả kết quả đầu ra cho người dân, DN.
Thứ trưởng Hà Công Tuấn đã trao tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho các tập thể và cá nhân
có thành tích trong công tác triển khai thí điểm cơ chế một cửa quốc gia tại Bộ NN&PTNT giai đoạn 2011-2015
Quyết liệt nhưng không cứng nhắc
Ông Ngô Hồng Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (đơn vị đầu mối thực hiện NSW tại Bộ NN&PTNT) cũng cho biết vẫn tồn tại không ít khó khăn cần tháo gỡ. “Bộ NN&PTNT còn chưa có quy chế quản lý, vận hành hệ thống NSW tại Bộ và các đơn vị (hiện nay đang xây dựng) cũng là một số khó khăn không thể không kể tới. Mặc dù đặt mục tiêu từ ngày 1/10, toàn bộ thủ tục triển khai NSW sẽ chỉ tiếp nhận hồ sơ điện tử, song đến 1/10 chỉ các thủ tục thuộc một số đơn vị như Cục Chăn nuôi, Trạm kiểm dịch thực vật Nội Bài, Cơ quan Thú y vùng II Hải phòng, Trung tâm 3K cơ bản không tiếp nhận việc xử lý, giải quyết hồ sơ giấy”, ông Giang cho biết.
Tại hội nghị sơ kết thí điểm triển khai NSW tại Bộ NN&PTNT (giai đoạn 1), diễn ra ngày 26/10, các đơn vị cũng nêu ý kiến về những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện cơ chế hải quan một cửa quốc gia như: Một số việc tồn tại, phát sinh cần có sự phối hợp nỗ lực khắc phục tiếp liên quan đến kỹ thuật, hạ tầng. Một số quy định về mặt thể chế liên quan quy định điều kiện kinh doanh, công bố thủ tục hành chính cần tiếp tục rà soát điều chỉnh cho phù hợp. Một số DN vẫn còn ngại chưa quen, nên chưa thật sự tích cực áp dụng thực hiện trên hệ thống một cửa quốc gia. Một số DN nhập khẩu ít nên muốn làm trực tiếp hơn…
Theo ông Phạm Duyên Phương, trong giai đoạn tới, Bộ NN&PTNT nên phối hợp rà soát, đánh giá lại các thủ tục hành chính ở nhiều góc độ nhằm tiến hành giảm tải hồ sơ, xem xét xem những giấy phép trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến mặt hàng, ngành nghề liên quan có còn cần không để cắt giảm.
Cũng theo ông Phương, trong quá trình triển khai NSW vừa qua cho thấy, thực tế là có những thủ tục hành chính mang tính liên ngành thì nên gom lại tập trung một đầu mối, tạo thêm thuận lợi cho DN. Ví dụ, khi nhập khẩu mặt hàng thức ăn chăn nuôi, Cục Chăn nuôi kiểm tra đạt chất lượng có thể nhập khẩu nhưng Cục Bảo vệ thực vật lại phát hiện trong sản phẩm có mọt nên không được phép nhập khẩu. Trong trường hơp này, nếu được gom lại một đầu mối thì DN sẽ không phải làm việc với cả đôi bên, gây mất thời gian.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ rà soát lại các thủ tục và định lại kế hoạch triển khai NSW trong năm 2017 trở lại, chứ không chờ đến năm 2020 như mục tiêu đề ra.
Theo ông Hà Công Tuấn, chúng ta cơ bản tạo điều kiện cho người dân và DN được đăng ký hải quan một cửa thông qua sự hỗ trợ công nghệ thông tin, nhưng không phải là biện pháp cứng nhắc. Dù khuyến khích áp dụng hải quan một cửa nhưng vẫn phải có giai đoạn quá độ trong một thời gian nhất định cần thực hiện cả hai phương thức là một cửa quốc gia (điện tử) và hồ sơ giấy.