Thế giới ảo, hiểm họa thật

Trong kỷ nguyên số, khi ranh giới giữa thế giới thực và ảo ngày càng mờ nhạt, dữ liệu cá nhân đã trở thành một loại tài sản vô giá. Từ thông tin cơ bản như họ tên, ngày sinh, số điện thoại cho đến những dữ liệu nhạy cảm hơn như hồ sơ sức khỏe, tài chính, thói quen tiêu dùng,... tất cả đều được số hóa và lưu trữ trên không gian mạng. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng đi kèm với những mối đe dọa tiềm tàng. Việc đánh cắp, mua bán, sử dụng trái phép dữ liệu cá nhân đang diễn ra với quy mô và mức độ tinh vi chưa từng có.

Khi thông tin cá nhân không còn là cá nhân

Không khó để tìm thấy những câu chuyện về việc dữ liệu cá nhân bị rò rỉ, dẫn đến những hậu quả khôn lường. Từ việc bị làm phiền bởi những cuộc gọi, tin nhắn rác cho đến việc bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, thậm chí là tống tiền, đe dọa. Những vụ việc này không chỉ gây thiệt hại về vật chất mà còn để lại ảnh hưởng tinh thần cho nạn nhân.

Doanh nghiệp cũng không ngoại lệ

Không chỉ cá nhân, mà các doanh nghiệp cũng đang phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công mạng nhằm đánh cắp dữ liệu khách hàng, đối tác. Điều này không chỉ gây tổn thất về tài chính mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu của doanh nghiệp. Thậm chí, trong một số trường hợp, việc mất dữ liệu quan trọng còn có thể khiến doanh nghiệp phải ngừng hoạt động.

Bảo vệ dữ liệu cá nhân: Trách nhiệm của mỗi người

Trước tình hình cấp bách này, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng không còn là vấn đề riêng của mỗi cá nhân hay doanh nghiệp, mà đã trở thành một vấn đề chung của toàn xã hội. Mỗi cá nhân đều cần nâng cao ý thức, trang bị kiến thức về an toàn thông tin, thực hiện các biện pháp bảo mật cần thiết để bảo vệ dữ liệu của chính mình và của người khác. Một số biện pháp bảo vệ thiết yếu có thể kể đến:

Thứ nhất: Sử dụng mật khẩu mạnh và thay đổi xuyên. Mật khẩu là lớp bảo vệ đầu tiên cho tài khoản trực tuyến. Người dùng cần sử dụng mật khẩu có độ dài tối thiểu 8 ký tự, bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Tránh sử dụng những mật khẩu dễ đoán như ngày sinh, số điện thoại.

Thứ hai: Cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân. Người dùng không nên chia sẻ thông tin cá nhân trên các trang web, mạng xã hội không đáng tin cậy; Hãy kiểm tra kỹ đường dẫn trước khi nhập thông tin vào bất kỳ trang web nào.

Thứ ba: Cập nhật phần mềm và hệ điều hành thường xuyên. Các bản cập nhật thường chứa các bản vá lỗi bảo mật quan trọng, giúp bảo vệ thiết bị khỏi việc khai thác các lỗ hổng từ các đối tượng có chủ đích.

Thứ tư: Sử dụng phần mềm diệt virus. Phần mềm diệt virus có thể giúp người dùng phát hiện và ngăn chặn các phần mềm độc hại xâm nhập vào thiết bị.

Thứ năm: Sử dụng mạng riêng ảo. Mạng riêng ảo cho phép mã hóa lưu lượng truy cập internet, giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân khi sử dụng mạng Wi-Fi công cộng.

Thứ sáu: Báo cáo các vụ việc lừa đảo. Nếu nghi ngờ mình là nạn nhân của một vụ lừa đảo, cần khẩn trương báo cáo ngay cho cơ quan chức năng.

Vai trò của chính phủ và doanh nghiệp

Bên cạnh nỗ lực của mỗi cá nhân, chính phủ và doanh nghiệp cũng cần có những hành động cụ thể để bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Chính phủ cần xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Tại Việt Nam, Nghị định số 13 ban hành ngày 17/4/2023 là văn bản pháp lý dược Chính phủ ban hành nhằm tăng cường khung pháp lý điều chỉnh các hoạt động trên không gian mạng. Nghị định này quy định chi tiết hơn về nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng đối với các hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân. Nghị định gồm 4 Chương, 44 Điều, quy định chi tiết về nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân; xử lý vi phạm quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân; quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân; hợp tác quốc tế về bảo vệ dữ liệu cá nhân; quyền và nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu; bảo vệ dữ liệu cá nhân trong kinh doanh dịch vụ tiếp thị, giới thiệu sản phẩm quảng cáo; thu thập, chuyển giao, mua, bán trái phép dữ liệu cá nhân; các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong bảo vệ dữ liệu cá nhân…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần có lộ trình đầu tư vào hệ thống bảo mật thông tin, nâng cao năng lực ứng phó sự cố, đồng thời minh bạch trong việc thu thập, sử dụng và chia sẻ dữ liệu khách hàng.

Trong thời đại công nghệ 4.0, dữ liệu cá nhân không chỉ là thông tin cá nhân mà còn là nguồn tài nguyên quý giá. Việc bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là bảo vệ quyền riêng tư của mỗi người mà còn là bảo vệ sự phát triển bền vững của xã hội. Hãy cùng chung tay xây dựng một không gian mạng an toàn, nơi dữ liệu cá nhân được tôn trọng và bảo vệ.

Phong Thu

Nguồn: Tạp chí An toàn thông tin